Waarom blijft  Jiawan  wel met plezier doorwerken?
In de Indische buurt in Amsterdam voert hij een huisartsenpraktijk van 2500 patiënten samen met drie collega’s.
Het is bijzonder dat hij als huisarts doorgaat, ondanks zijn pensioengerechtigde leeftijd.
Een groot aantal huisartsen stopt vroegtijdig vanwege de hoge werkdruk. De  administratieve rompslomp is de laatste 20 jaar sterk toegenomen en neemt 30-40% van de tijd in beslag. De ziektekostenverzekeraar vraagt om schriftelijke verantwoording met het invullen van tijdrovende vragenlijsten en speelt binnen de praktijk een steeds grotere rol.
Een luisterend oor
Ik vind het werk nog steeds leuk, zegt Jiawan en voor mij is het zingeving.
In een wijk als deze waar veel kwetsbare mensen wonen streef ik ernaar de toegang tot de praktijk zo laagdrempelig mogelijk te houden. Het komt de preventie ten goede als patiënten op tijd bij mij komen.
Empathie is daarbij essentieel; ik probeer me  te verplaatsen in de situatie van de patiënt.
Goede zorg begint met goed luisteren.
“Het is toch verschrikkelijk als je aan niemand je verhaal kwijt kan“. Ik luister vanuit een medisch perspectief naar de klacht. Door aandacht te geven en goed te luisteren bouw je wederzijds vertrouwen op. De vraag ”wat drijft de patiënt naar mijn spreekkamer” wordt daarmee grotendeels  beantwoord.
Onder de indruk van de witte jas
In Suriname wilde ik als kind al dokter worden. Mijn vader was ziek en een  bevriende arts kwam bij ons thuis. Toen ik samen met mijn vader naar het ziekenhuis ging, zag ik onze huisvriend in een witte jas rondlopen in de functie van arts. Dus zag ik beide kanten van het beroep: de medische en de menselijke kant. “De  witte jas“ en alles wat daarmee samenhangt maakte diepe indruk op mij en zo is het gekomen.
Praktijk overname
Vanaf 1985 kwam ik als collega bij huisarts Jonker in de praktijk, die mij ook heeft opgeleid. In 1992 heb ik de praktijk van hem overgenomen .
De Indische Buurt gold in die tijd  als een achterstandswijk met slecht
onderhouden woningen, rijp voor de sloop. De stadsvernieuwing was in volle gang en veel van de oorspronkelijke bewoners vertrokken naar overloopgebieden zoals Almere en Purmerend. In de achtergelaten woningen trok de eerste generatie migranten met een niet-westerse achtergrond; de buurt veranderde van kleur. Migranten hebben een andere beleving en andere verwachtingen van de gezondheidszorg. Daar moest ik mij op aanpassen.
Taalbarrière
In het begin kwamen de kinderen mee om te tolken en ik heb daar ook gebruik van gemaakt. Ik pas dan wel mijn taalgebruik aan. Het is een manier om de taalbarrière te overwinnen en vertrouwen op te bouwen. Hoe basaal de communicatie  met woord en gebaar ook moge zijn, de boodschap “de dokter neemt mij serieus” komt over.  Verder helpt het om enkele woorden in de eigen taal te spreken. “De dokter die mij in de eigen taal probeert te benaderen is in mij geïnteresseerd en zoekt verbinding“. Dat is de sleutel om achter de hulpvraag te komen.

Moeilijk te duiden klachten
Voor veel klachten zoals pijn en vermoeidheid is geen medische verklaring te vinden. De term hiervoor is: "solk": "somatisch onverklaarbare lichamelijke klachten”.
Na gedegen onderzoek vertel ik dat ik er geen verklaring voor heb, dat het lastig is maar niet gevaarlijk en sluit af met de woorden “Ik houd het in de gaten”.
Het is nu de kunst een manier te vinden om de  aandacht te verleggen, die past bij de eigen cultuur. Het advies om meer te bidden is soms doelmatiger dan een verwijzing naar maatschappelijk werk waar de taalvaardigheid een belemmering kan zijn .
Met de tijd mee
Tijdens de corona periode was praktijkbezoek alleen op afspraak mogelijk en dat is zo gebleven. De digitale mogelijkheden zijn verruimd  door op afstand met de huisartsenpraktijk te videobellen of chatten.
In een “chat“ beschrijft de patiënt de klachten en wacht thuis het advies af.
Er zijn Praktijkondersteuners [POH : Praktijk Ondersteuning Huisartsenpraktijk] op het gebied van ouderenzorg, chronische ziektes en GGZ-problematiek om samen en zonder hokjes kwalitatieve zorg te leveren.
Wij zijn als huisartsenpraktijk onderdeel van een hele keten van zorgprofessionals waarmee wij dagelijks overleggen op het gebied van zorg. De zorgvraag in de buurt is groot, divers en complex.
Wisselwerking met de buurt
De buurt is de laatste  decennia sterk veranderd. De mensen wonen er nu graag. De woningen zijn verbeterd. De drukte in de  Javastraat door een gevarieerd aanbod aan winkels en horeca geldt als voorbeeld. Op het Timorplein zit nu een bioscoop en op het Javaplein is de OBA [bibliotheek] een aanwinst.
Het aantal z.g “yuppen“ is in mijn praktijk met 10% toegenomen. Op de vraag hoe met deze groep om te gaan zegt Jiawan: “De essentie van het vak om “achter de hulpvraag te komen" blijft voor mij hetzelfde. Daarom houd ik plezier in mijn werk”.
Het roer moet om.
Veel huisartsen verliezen juist het plezier en de motivatie om door te gaan. De administratie waartoe de verzekeraar de huisarts verplicht is een breekpunt. In  het pamflet “Zorg voor de samenleving” uiten de huisartsen kritiek op deze ontwikkeling en gebrek aan regie en standpunt vanuit de politiek.
“Als huisarts ben ik een betrouwbaar anker en kompas in een complexe zorgwereld. Patiënten raken daarin zelf al gauw de weg kwijt. Wie echt kwetsbaar is, valt steeds vaker tussen de wal en het schip. Zonder verandering ziet de toekomst van de zorg voor de patiënt er somber uit. “De tijd dringt! Als huisarts heb ik de overtuiging dat het anders moet en kan” staat als waarschuwing in het pamflet te lezen.
Kernwaarden.
Om vroegtijdig als huisarts te stoppen is een individuele keuze, maar het gevolg is dat door een groeiend tekort het vak wordt uitgehold. Commerciële partijen springen in het gat. De kernwaarden van het beroep lopen gevaar: een vertrouwde en deskundige familiedokter met een brede medische en maatschappelijke kennis, de continuïteit van zorg en de poortwachter van de eerste lijn gezondheidszorg.
Jiawan heeft de keuze gemaakt om door te werken, omdat hij van de mensen en het vak houdt en zich niet gek laat maken door de verplichting alles te registreren.

Reageren:
Annette Wiese: wiesegca@gmail.com.
Els Nicolas: enicolas@xs4all.nl.
Tunny Jongeman-Maat: t.jongejanmaat@chello.nl.
Frank Stork: 020 6651063